Over schrijfhypnose en Zomerwroeten

Met kwispelende staart. Vele jaren jonger. En hoogstwaarschijnlijk in kleermakerszit.

Las ik dit.

<< Faites-vous apporter de quoi écrire, après vous être établi en un lieu aussi favorable que possible à la concentration de votre esprit sur lui-même.

Placez-vous dans l’état le plus passif, ou réceptif, que vous pourrez.

Faites abstraction de votre génie, de vos talents et de ceux de tous les autres.

Dites-vous bien que la littérature est un des plus tristes chemins qui mènent à tout.

Écrivez vite sans sujet préconçu, assez vite pour ne pas retenir et ne pas être tenté de vous relire.

La première phrase viendra toute seule, tant il est vrai qu’à chaque seconde il est une phrase étrangère à notre pensée consciente qui ne demande qu’à s’extérioriser. >>

Dit waren de woorden van André Breton, uit zijn heerlijke ‘Manifeste du Surréalisme’. Het stukje hierboven komt uit het ‘écriture Automatique’ hoofdstuk. Dat is een toelichting en soort van handleiding om net als de surrealisten aan (letterlijk vertaald), ‘Automatisch schrijven’ te doen. Schrijven zonder filter, in één raas door.

De spanning die door mijn lijf gierde bij het lezen van de ‘écriture Automatique’ handleiding ontstond tussen de regels van de zinnen. Voor het eerst las ik over totale overgave en intuïtie, als basis voor het creeëren.

Deze gedachte vond ik groots

Het idee dat je vooral overgave moest trainen, om artistiek werk te creeëren. Dat ‘het enige’ wat je moest doen: opdagen aan je schrijftafel was. Je papier klaarzetten en je pennen vullen. Al de rest zou zich dan wel ontvouwen. Zolang jij maar bleef komen. Naar dat papier.

Maar je mocht niet zomaar opdagen. Nee je moest oefenen in vrij zijn. Je geest temmen en aaien, in loslaten. Terwijl je speels over je ratio en oordeel heen leert huppelen. Zodat je je intuïtie vrij op papier kon laten pruttelen.

Mouwen opstropen en schrijven

Het zal je niet verbazen dat toen ik het manifest van André Breton las, ik meteen aan de slag moest. Ik stroopte mijn mouwen, zette papier op post. En al snel kwamen de eerste woorden aarzelend uit mijn pen piepen. Bedoelde Andre Breton dit nu, met écriture automatique? Zo wat surreële ondingen schrijven zonder met de ogen te knipperen? Ik las het manifest nog eens verticaal. En zei: ‘vertrouw nu maar’.

Dus zo ging ik dan, altijd maar vaker naar het papier, zonder plan en soms zelfs zonder oogkleppen. Ik pikte mijn pen op. Liet hem glijden en krassen. En in een staat tussen droom en werkelijkheid. Half in de wolken. Schreef ik woorden, zinnen, klanken, zin en onzin.

Achteraf prevelde ik de stiekeme vraag: ‘Ben ik dat?’ ‘En als ik het niet ben, wie is dat dan wel?’. Het loslaten van de rede-teugels ging altijd maar makkelijker. De schrijfhypnose voelde al snel vertrouwd. Ja van alle stoffige mannen die ik voor de lessen kunstgeschiedenis als moest lezen, vond ik André Breton echt wel de fijnste.

…

Waarom nu precies, dat kan ik me niet meer herinneren, maar ik liet het schrijven vervolgens enkele jaren links. Het vertrok terug van mijn tafelblad zoals het er bij het lezen van Breton’s manifest was ingevlogen. Ni vu, ni connu. Van het papier naar de tweettafel.

The Artist’s Way

En toen kwam zij.

‘Een creatieve schrijfcursus van 12 weken. MET HEEL VEEL HUISWERK’ vertelde een blinkende vrouw mij, ‘Als je wil mag je het lenen!” Het boek bleek The Artist’s Way’ van Julia Cameron en ik leende het vervolgens uit voor het leven.

The Artist’s Way is een wereldberoemd boek dat je helpt om de rivier van je creativiteit op te kuisen en terug te laten stromen. Het werd geschreven in 1992 en naast een hele resem opdrachten wordt de cursus gebouwd op 2 basistools: morning pages & artist’s dates. Morning pages dienen om de rivier ‘op te kuisen’. Artist’s dates om ‘de bron’ aan te vullen.

Julia Cameron leerde me dat er genoeg creativiteit in de bomen hangt en in de zee drijft voor ons allemaal. Maar dat je wel het werk moet willen doen. Elke dag opnieuw.

Lang leve onze woeste wilde creativiteit.

Morning Pages

Pas nu, wanneer ik wat dieper duik in het werk van Julia Cameron en terugdenk aan mijn schrijfreis…Poppen de herinneringen aan André Breton en zijn manifest terug op. En ik zie mij daar terug, in kleermakerszit. Is het niet verwonderlijk dat ik Julia Cameron zou smaken.

Morning pages zijn 3 handgeschreven pagina’s, ’s ochtendsvroeg. Een soort van écriture automatique, die alleen de schrijver mag inkijken. Ze zijn de parkeerstrook voor interne diarreedialoog. Ze verven de interne criticus in de hoek. Ze zijn de compostbak voor alle lelijkheid van gedachten.

Maar ze zijn ook het vertrekpunt van zoveel moois.

Voor mij zorgen morning pages voor een onnoemelijk kalme denkoceaan. Soms laten ze me zelfs luidop lachen. Dan weer blozen. Soms planten ze creatieve zaadjes voor de toekomst. En soms zijn ze zelfs het begin van een hele tekendag.